Η 28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ «ΟΧΙ»

Του Αλέξανδρου Κολόμβου, Ιστορικού-Εκπαιδευτικού

           

             

                                    "ΑΕΡΑ"!!!  Φώναζαν οι γενναίοι μας στρατιώτες «πάνω εκεί στις Πίνδου μας τις κορφές»!

 Όπως κάθε χρονιά έτσι και φέτος, καλούμαστε να  αποτίσουμε φόρο τιμής στους ήρωες του Έπους του ’40.  Είναι χρέος μας και δη για εμάς τους απόδημους Έλληνες να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη που μας συνδέει με τις ηρωϊκές πράξεις των προγόνων μας και που σε αυτές τις δύσκολες ημέρες της παγκόσμιας κρίσης μας θυμίζει κάποιες άλλες περιόδους του παρελθόντος που και εκείνες είχαν σημαδευτεί από πείνα, δυστυχία, και δοκιμασίες.  Σήμερα, σε μια εποχή που η πατρίδα μας δοκιμάζεται, σε μια εποχή παγκόσμιας κρίσης, όχι μόνο οικονομικής, αλλά και κοινωνικής και πνευματικής, όπου μαζί με τον αγώνα για επιβίωση, ελλοχεύει και ο κίνδυνος  μαρασμού και κρίσεως των αξιών και παραδόσεων της φυλής μας, το έχουμε ανάγκη περισσότερο από κάθε άλλη φορά και ιδιαίτερα εμείς οι απόδημοι, να διατηρήσουμε και να μεταλλαμπαδεύσουμε τις αξίες της φυλής μας και στις νεότερες γενιές.   Γιαυτό ας αφήσουμε τον τηλαυγή φάρο του ένδοξου έπους του ’40 να φωτίσει τις σελίδες του με μια σύντομη ιστορική αναδρομή στα ένδοξα εκείνα γεγονότα.

   

Εβδομήντα δύο χρόνια μας χωρίζουν από την 28^η Οκτωβρίου του 1940, την φθηνοπωρινή εκείνη αυγή, όπου στις 5 το πρωΐ και πριν καν ξημερώσει, σήμαναν εκκοφαντικά οι σειρήνες του πολέμου.  Λίγο πιο πριν, ο Ιταλός πρέσβης στην Ελλάδα Εμμανουέλε Γκράτσι  είχε σύντομη συνάντηση με τον  Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά.  Διά στόματος Ιωάννου Μεταξά, σύσσωμος ο ελληνικός λαός δήλωσε την άρνηση του να παραδωθεί στην φασιστική Ιταλία του Μπενίτο Μουσολίνι, με τον Γκράτσι να κλείνει την συνάντηση λέγοντας ότι πλέον μόνη λύση είναι ο πόλεμος.  Πριν καλά-καλά συνειδητοποιήσει το πανελλήνιο τι είχε συμβεί, τα ιταλικά στρατεύματα είχαν ήδη επιτεθεί με τρόπο ύπουλο και άνανδρο.  Αετομηλίτσα Ιωαννίνων, Καλπάκι, Λυκορράχη είναι μερικά από τα χωριά και τις τοποθεσίες της αγέρωχης οροσειράς της Πίνδου στα ελληνοαλβανικά σύνορα όπου τα πρώτα ιταλικά στρατεύματα χτύπησαν τα ελληνικά καθώς και άμαχο πληθυσμό αδιακρίτως.  

Ακόμα και την ημέρα της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο, δεν δίστασαν οι ιταλοί με υποβρύχιο τους να τορπιλίσουν το ελληνικό καταδρομικό «΄Ελλη».  Για τους έλληνες, ήταν μια βέβηλη και ιερόσυλη πράξη, ένα πισώπλατο χτύπημα.   

Ακόμα υπάρχουν ασπρόμαυρα ντοκουμέντα που γλαφυρά και απέριττα εξιστορούν τις συγκινητικές στιγμές της επιστράτευσης.  Μυριάδες νέοι πήγαιναν στο μέτωπο, πολύ από αυτούς στην πρώτη γραμμή του πυρός, σαν να πηγαίνουν σε πανηγύρι, «με το χαμόγελο στα χείλη», όπως τραγούδησε και η μεγάλη τραγουδίστρια της νίκης Σοφία Βέμπο που βρισκόταν καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου στο πλευρό των στρατιωτών, επισκέπτοντας τους στα νοσοκομεία, εναθαρρύνοντας τους και απαλύνοντας τους τον πόνο τους.    Ένας από αυτούς τους νέους ήταν και ο παππούς μου, ο πατέρας της μητέρας μου, Κωνσταντίνος Γερμανός Κολόμβος.  Πολέμησε γενναία στα βουνά της Αλβανίας ως νοσοκόμος.  Στους ώμους του μετέφερε μέσα στα χιόνα δεκάδες συστρατιώτες του λαβωμένους από σφαίρες ή σακατεμένους από τα κρυοπαγήματα.  Κάποτε ιταλική σφαίρα τον χτύπησε και τον ίδιο στον δεξιό του αντίχειρα.  Είχε όμως, όπως και οι περισσότεροι τότε φαντάροι του ’40, πίστη την Παναγιά.  Και ενώ ήταν να του ακρωτηριάσουν οι γιατροί το δάκτυλο, είδε σε όνειρο την Παναγία που του είπε να το σκάσει κρυφά από  το νοσκομείο και ότι το χέρι του θα γίνει καλά.  Και έτσι και έγινε.  Με τη βοήθεια ενός φίλου του γιατρού και με ζεστά μπάνια, το χέρι του έγινε καλά.  Ο παππούς, όπως και πολλοί άλλοι υπερήφανοι έλληνες στρατιώτες του ’40, δεν δέχτηκε ποτέ να πάρει τιμητική σύνταξη, ως βετεράνος του πολέμου, διότι όπως είπε έπραξε το καθήκον του ως Έλλην στρατιώτης και η τιμή της πατρίδος τιμή δεν έχει και το αίμα που χύθηκε στα κακοτράχαλα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας δεν εξαγοράζεται με κανένα επίδομα και με καμία σύνταξη.  Όμως, στεφάνια κλέους και φόρος τιμής αρμόζουν και στις ελληνίδες του ’40 οι οποίες διαδραμάτισαν σημαντικότατο ρόλο στον πόλεμο.   Στο πρόσωπο τους βλέπουμε την ελληνίδα μάνα, νοσοκόμα, αδελφή και αρραβωνιαστικιά.  Κι αυτές μαζί με τη Βασίλισσα Φρειδερίκη έπλεκαν την κάλτσα του στρατιώτη, έφερναν τρόφιμα και πολεμοφόδια στους στρατιώτες και πολλές κατατάσσονταν στον Ερυθρό Σταυρό ως εθελόντριες  νοσοκόμες. 

   

Η ημέρα της λευτεριάς δεν άργησε να έρθει.  Την λήξη του ελληνοϊταλικού πολέμου σήμανε η περίοδος από την 23^η Μαρτίου μέχρι και την 1^η Απριλίου, όπου η χαριστική βολή εναντίον των ιταλών ηρθε από την  αυτοπρόσωπη διοίκηση του αρχιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου.  Οι Ιταλοί ετράπηκαν εις άτακτον φυγήν και η Αλβανία με τα ηρωϊκά βουνά της έγινε ο τάφος του ιταλικού φασισμού.  Στο Ποίημα του «Πίνδος», ο Στέλιος Σπεράντζας γράφει «με τη λόγχη χαράξαμε αδρό στα βουνά-το όνομα μας λουλούδι- να το πάρει ως τα περάτα ο θρύλος ξανά στους λαούς να το κάνει τραγούδι».  Κορυτσά, Τεπελένι, Ελμπασάν, Άγιοι Σαράντα.    Οι νίκες διαδέχονταν η μία την άλλη.  Το υποβρύχιο «Παπανικολής» δεν έπαψε ακόμα και μέχρι το 1945 να βυθίζει ιταλικά πλοία!

Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος είχε τελειώσει, άλλα ήδη η πείνα θέριζε τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά.  Πολλά σπίτια τα είχε κλείσει ο πόλεμος και ενώ στην επαρχία κάποιοι αυτόχθονες είχαν ελάχιστους πόρους για να ζήσουν, στην Αθήνα και τις κωμοπόλεις, τα τρόφιμα και τα προς το ζην είχαν εξαφανιστεί.   Στην επίταξη, πολλά μουλάρια και άλογα επιτάχθηκαν από τον ελληνικό στρατό ενώ τα περισσότερα δεν επεστράφησαν ποτέ, όπως πολλοί στρατιώτες δεν γύρισαν πίσω ποτέ και άλλοι που γύρισαν ήταν πλέον ανάπηροι πολέμου.  Ελπίδα έδιναν οι έπαινοι από όλες τις χώρες του κόσμου από την Αγγλία του Winston Churchill μέχρι την Τουρκία που η κυβέρνηση της και οι εφημερίδες της επαινούσαν την νικηφόρο σύμμαχο τους στον Β’Παγκόσμιο Πόλεμο Ελλάδα.   Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του  Churchill, του τότε πρωθυπουργού της Αγγλίας: «Εφεξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολέμησαν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».  Είναι σημαντικό για εμάς που ζούμε στην Αμερική να ξέρουμε ότι το 1940 ο Αμερικανός πρόεδρος Franklin Roosvelt δήλωσε ότι «όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι είναι βαθύτατα εντυπωσιασμένοι από το κουράγιο και την σταθερότητα του Ελληνικού έθνους».

Την λαίλαπα του ελληνοϊταλικού πολέμου δεν άργησε να διαδεχτεί η Γερμανική Κατοχή, ένα ισχυρό χτύπημα από την φασιστική Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ.   Η μαύρη αγορά και τα σκοτεινά χρόνια της φτώχειας και της ανέχειας είναι ακόμα χαραγμένα στην μνήμη των παλαιότερων, όπως άλλωστε και οι βαναυσότητες των Γερμανών Ναζί .  Πως μπορούμε να ξεχάσουμε το μαρτυρικό Δίστομο, το χωριό εκείνο όπου οικογένειες ολόκληρες ξεκληρίστηκαν, παιδιά, γυναίκες, ακόμα και έγκυες, θανατώθηκαν με τον πιο αποκρουστικό και απάνθρωπο τρόπο;  Δεν άργησε όμως να έρθει και η Εθνική μας Αντίσταση:  διαδηλώσεις, απεργίες, σαμποτάζ, ανατινάξεις γεφυρών από όπου περνούσαν τα γερμανικά στρατεύματα.   Γράμμος, Γοργοπόταμος, Αλαμάνα.  Όπως λέει και ο ύμνος του ΕΑΜ (του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου) «αστράφτει ο Όλυμπος, βαράει η Γκιόνα, μουγκρίζουν τα Άγραφα σείεται η Στεριά»  και στο τέλος όπως όλοι γνωρίζουμε υψώνεται, όπως πάντα,  σημαία ελληνική.   Όπως τότε που ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας κατέβασαν την ναζιστική σημαία στην Ακρόπολη και έβαλαν την γαλανόλευκη.  Οι Γερμανοί έφυγαν τελικά από την Ελλάδα το 1944.  Ακόμα και ο Χίτλερ παραδέχτηκε ότι από όλους τους εχθρούς του, οι έλληνες έδειξαν το μεγαλύτερο κουράγιο. 

Τα ηρωϊκά κατορθώματα της Ελλάδας του Β’Παγκοσμίου Πολέμου μας θυμίζουν ότι έχουμε χρέος να αντισταθούμε και να προβάλουμε την δική μας προσωπική αντίσταση σε ό,τι απειλεί τις παραδόσεις μας και την διατήρηση της φυλής μας.  Ας φέρνουμε τα παιδιά μας στο ελληνικό σχολείο και στην εκκλησία.  Ας συμμετέχουμε ενεργά στα κοινά της κοινότητας, στις παρελάσεις, τις εθνικές και θρησκευτικές επετείους και ας μάθουμε στα παιδιά μας ότι εκεί πάνω στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας, σε ομαδικούς τάφους, βρίσκονται θαμμένα τα τίμια κόκκαλα των παππούδων τους.  Κανείς δεν ξέρει που βρίσκονται για να τους ανάψει ένα καντηλάκι στην μνήμη τους που έχυσαν μέχρι τελευταίας ρανίδος του αίματος τους για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι και να υπάρχει ακόμα η Ελλάδα, η κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού, ο λίκνος του ελεύθερα σκεπτόμενου κόσμου.  Αιωνία και αξιομακάριστος οι μνήμη αυτών!  Ζήτω η 28^η Οκτωβρίου!  Ζήτω η Ελλάς!